De aantasting die door de perengalmug wordt veroorzaakt is ook bekend onder de naam dikkoppen. Deze naam duidt op de dikke peren vruchtjes die tijdens de zettingsperiode zichtbaar worden.
De aangetaste vruchtjes zijn dikker omdat zij vol zitten met larven van de perengalmug. Aangetaste vruchten vallen er nog voor de junirui af. De perengalmug is ongeveer 4 mm groot. Het vrouwtje heeft een lange legbuis om het binnenste van een knop te bereiken. Zij legt haar eieren in de bloemknoppen van een gemengde knop. Wanneer dikkoppen worden opengesneden zijn de witte larven (5 mm lang) duidelijk zichtbaar.
Levenswijze
De perengalmug heeft één generatie per jaar. Vanaf maart verschijnen de muggen. Deze leggen na paring hun eieren in de gemengde knoppen. In april en mei ontwikkelen de larven zich in de jonge vruchten. Begin juni vallen de aangetaste vruchten af. De larven verlaten de vruchtjes en overwinteren in een cocon in de grond van juni tot maart.
Maatregelen
Een effectieve, maar arbeidsintensieve maatregel is het verwijderen en vernietigen van dikkoppen na de zetting en voor de rui. Daarmee wordt de populatie verkleind.
Links de afgevallen vruchten na de rui in juni. Rechts een typisch dikkopje in een vroeg stadium.
PHYTHOPHTHORA BESMETTING
Een phythophthora besmetting op het tuincomplex betekent dat alle tuinders die aardappelen (en tomaten) telen verplicht zijn maatregelen te nemen. Aanpak van Phytophthora is wettelijk bepaald. De enige maatregelen die we kunnen treffen op een biologische tuin:
- Aardappelen rooien
- Alle loof verwijderen
- Alle loof van de tuin afvoeren in vuilniszakken en thuis in de grijze vuilnisbak weggooien. Dus niet bij het GFT-afval.
WAT IS PHYTOPHTHORA OFWEL AARDAPPELZIEKTE
Phytophthora is de bekendste en beruchtste aardappelziekte. Een probleem voor telers van aardappels en tomaten. Deze schimmelziekte kan een gehele aardappel- en tomatenoogst vernietigen en zich bovendien zeer snel verspreiden naar omliggende percelen. De phythophthora is een schimmelziekte die vooral bij vochtig weer snel om zich heen grijpt. De sporen van de phytophthora verspreiden zich snel via de wind.
ACHTERGROND
Aardappelziekte of phytophthora is een plantenziekte op aardappelen en tomaten die veroorzaakt wordt door de oömyceet Phytophthora infestans. Oömyceten lijken erg op schimmels maar zijn het niet, daarom worden ze wel pseudo-schimmels genoemd. Omdat deze oömyceet zich in natte zomers snel kan verspreiden, veroorzaakt deze ziekte vooral veel schade in de landen met een vochtig zeeklimaat. Naast de snelle verspreiding door de lucht kunnen de sporen via de grond de knollen aantasten. Bovendien kunnen deze sporen tot 4 jaar in de grond overleven. Vermoed wordt dat agressievere varianten zijn ontstaan, die het aardappelgewas gemakkelijker en sneller aantasten, niet alleen van boven maar ook vanuit de grond.
TE HERKENNEN AAN
Een met phytophthora besmette aardappelplant begint te ‘verkreukelen’, veroorzaakt een bruinverkleuring en afsterving van de bladeren en stengels. Ook op tomaat kan deze ziekte voor vroegtijdige afsterving zorgen. Op de aangetaste aardappelknollen verschijnen bruinachtige vlekken en uiteindelijk verrotten ze.
- De spore van aardappelziekte heeft water nodig om te kiemen bij een gematigde temperatuur. 3 tot 5 dagen na de infectie zijn kleine vlekjes zichtbaar op de bladeren, maar ook op de stengels.
- Deze vlekjes worden snel groter.
- In het begin zien deze vlekjes er waterachtig, glazig uit.
- Enkele dagen later zijn dit droge, verdorde vlekken.
- De vlekken zijn dikwijls omringd door een lichtere gele zone.
- Ook de stengels kunnen aangetast worden.
- Bij sterke aantasting en veel regen kan de infectie doorgaan tot in de knollen
BESTRIJDING
In geval van besmetting maar twee remedies zijn: ‘Spuiten met chemische middelen of al het loof eraf halen en vernietigen’. Chemische middelen gebruiken we niet op onze biologische tuin, dus wij verwijderen de zieke tomatenplanten en het zieke aardappelloof. De tomaten en het loof ter plaatse in plastic zakken stoppen en afvoeren van het tuincomplex. Gooi ziek loof nooit op de composthoop!
Gewoonlijk overwintert de ziekte in besmette knollen die achterblijven op het land. Daarom is het belangrijk dat er geen aardappelknollen in het land blijven liggen. Aardappels die per ongeluk blijven zitten en in het voorjaar weer opkomen, direct verwijderen en afvoeren.
WETTELIJKE EISEN
Voor aardappeltelers (akkerbouwers) gelden wettelijke verplichtingen voor de bestrijding van Phytophthora. Naast afvalhopen zijn phytophthora-aantastingen in het veld (zieke planten in een aardappelgewas en zieke aardappelopslagplanten) gevaarlijke verspreidingsbronnen van Phytophthora infestans. De verplichting om deze bronnen te bestrijden is al vanaf 15 april van kracht. Niet bestrijden is strafbaar. Vanaf 1 juli is alle aardappelopslag vanaf een bepaalde omvang strafbaar. Er is dan sprake van een overtreding als op een (deel van een) perceel gemiddeld meer dan twee planten per vierkante meter staan. Het perceel(sgedeelte) waarop zich de opslag bevindt moet minstens 0,3 hectare groot zijn. De NAK is door het Productschap voor de Akkerbouw aangewezen als toezichthouder en controleert of er sprake is van een strafbare situatie. Het is niet geheel duidelijk te achterhalen wat de eisen voor volkstuinen en tuinverenigingen zijn, maar elk risico voor besmetting van de professionele teelt moet worden tegengegaan.
De rijpe peren hangen bijna op de grond
De rijpe appels worden feller van kleur
Tussen de valappels liggen nu ook gave, rijpe appels
September/oktober is de tijd van de appel- en perenoogst. Maar hoe weet je nu wanneer er precies geplukt moet worden? En welke appels moeten als eerste op en welke kun je gerust nog maanden bewaren?
De oogsttijd van appels verschilt per ras en is afhankelijk van of het een warme zomer is geweest, de standplaats van de boom (zonnig/schaduw) en van de plaats in de boom (grote vruchten en vruchten aan de zonkant van de boom zijn eerder rijp). Kortom, zelfs als je het ras weet is het nog steeds lastig om een vaste oogsttijd aan te geven.
Gelukkig laten de appels zelf weten wanneer ze rijp zijn:
- Zomerappels, die je direct van de boom kunt eten, beginnen als ze rijp zijn te geuren en verkleuren vaak naar geel of krijgen een rode blos. Bij alle rassen worden de kleuren intenser tegen de tijd dat ze geplukt moeten worden.
- Als er veel valappels onder de boom liggen, let dan goed op. De boom laat aangetaste vruchten eerder los, maar als er ook gave vruchten liggen is het tijd om te plukken.
- Als een appel plukrijp is laat hij ook makkelijker los van de tak. Het steeltje van rijpe appels verkurkt, waardoor deze makkelijker breekt. Maak met de vrucht in de hand een knikkende beweging naar boven. Als het steeltje breekt en aan de vrucht blijft zitten zijn de appels rijp.
- Nog een laatste test. Snij een appel doormidden. Onrijpe appels hebben witte pitten en bij rijpe vruchten is de pit donkerbruin.
Na het plukken is de volgende uitdaging om de juiste eettijd van een appel te bepalen. De meeste appels zijn direct na de pluk nog helemaal niet op smaak. Proef dus regelmatig een appeltje om te weten of ze al lekker zijn.
Volgens de officiele tabellen van Frijns zijn bijvoorbeeld de 2 Bramley’s Seedling moesappels van het veldje waar we altijd open dag houden, rijp in september, maar pas eetbaar in december.
De putter wordt ook wel de distelvink genoemd. Hij dankt die naam aan het feit dat hij het nodig heeft dat er distels en paardenbloemen groeien in zijn leefgebied.
De putter eet zelf vrijwel alleen zaden. De jongen eten tijdens de groei ook veel insecten
Distelvink of putter, foto Helen Lind (lid)
